ژن‌های بیماریزائی و پاتوتیپ‌های Puccinia striiformis f. sp. hordei عامل بیماری زنگ زرد جو در چند منطقه ایران

به منظور تعیین پاتوتیپ‌های زنگ زرد جو، نمونه‌هایی از جو، جو موشی (Hordeum morinum) و گندم آلوده به زنگ زرد (Puccinia striiformis) از استان‌های مختلف ایران جمع‌آوری شد. جدایه‌ها بر اساس ایجاد آلودگی روی ارقام افتراقی زنگ زرد جو یا گندم، به ترتیب به عنوان فرم اختصاصی P. striiformis f. sp. hordei یا P. striiformis f. sp. tritici تشخیص داده شدند. ژن‌های بیماریزائی و پاتوتیپ‌های عامل بیماری زنگ زردجو با استفاده از ارقام افتراقی و بر اساس فرمول بیماریزائی/غیربیماریزائی تعیین شدند. در این بررسی جمعاً ده پاتوتیپ زنگ زرد جو شناسائی شد که هفت پاتوتیپ آن برای اولین بار در جهان گزارش می‌شوند. برخی از پاتوتیپ‌ها علاوه بر ارقام افتراقی جو، روی برخی ارقام افتراقی گندم یا تریتیکاله نیز بیماریزائی داشتند که احتمال دارد هیبرید بین دو فرم اختصاصی باشند. پاتوتیپ‌های PSH-87 و PSH-84 با شش ژن بیماریزائی دارای وسیع‌ترین طیف بیماریزائی و پاتوتیپ‌های PSH-51 و PSH-85 با سه ژن بیماریزائی طیف بیماریزائی کمتری داشتند. هیچ یک از پاتوتیپ‌ها روی ژن‌های rpsEm1 وrpsEm2 بیماریزائی نداشتند و روی ژن‌های Rps4(Yr4)، rpsHF، rpsVa1، rpsVa2 و Rps1.c بیماریزائی محدودی وجود داشت. بیشترین فراوانی بیماریزائی برای ژن‌های rpsHi1 و rpsHi2 (83%) و rps2 (yr2) (67%) تعیین شد. ژن‌های مقاومت موثر در برابر تمام یا اکثریت پاتوتیپ‌ها می‌توانند به عنوان منابع مقاومت در برنامه‌های به نژادی به این بیماری استفاده شوند.